Aleksander Rosner (1867-1930)

Ginekologia

Biografia

Aleksander Rosner urodził się 26 lutego 1867 roku w Krakowie. Był synem Antoniego Rosnera, lekarza dermatologa, profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego. Ukończył Gimnazjum św. Anny w Krakowie, a następnie studia medyczne na  Uniwersytecie Jagiellońskim. Kształcił się we Francji, Anglii i w Niemczech. Następnie podjął staż przygotowujący w klinice chirurgicznej prof. Ludwika Rydygiera. Był asystentem profesorów: Maurycego Madurowicza i Henryka Jordana.

 

Ilustracja czarno-biała przedstawia stronę przedtytułową dzieła prof. Rosnera pod tytułem O kile w płucach ze stanowiska klinicznego. Z zamieszczoną odręczną dedykacją: „ Zacnemu koledze i przyjacielowi Wielmożnemu Rektorowi i Profesorowi Uniwersytetu Jagiellońskiego doktorowi Madurowiczowi od Autora”. Pod nim data – 2 października 1881.
Strona przedtytułowa pracy "O kile w płucach ze stanowiska klinicznego".
Fragment z odręczną dedykacją: „Zacnemu koledze i przyjacielowi Wielmożnemu Rektorowi i Profesorowi Uniwersytetu Jagiellońskiego doktorowi Madurowiczowi od Autora. 2 października 1881".

W 1895 roku habilitował się na UJ. Po habilitacji odbył kolejną, paromiesięczną podróż do czołowych ośrodków klinicznych w Europie. W 1899 roku został profesorem i kierownikiem szkoły położnych.

 

W 1902 został profesorem Uniwersytetu Jagiellońskiego, a w 1907 roku powierzono mu Katedrę i Klinikę ginekologiczno-położniczą UJ. Dzięki jego staraniom wybudowano po latach zabiegów nowoczesny budynek kliniki ginekologiczno-położniczej, ukończony już po jego śmierci - w 1936 roku.

Zmarł na zawał serca 6 stycznia 1930 roku w Krakowie. Został pochowany na Cmentarzu Rakowickim, kw. VIII, narożnik płd.-zach.

Funkcje pełnione na Uniwersytecie Jagiellońskim

  • Kierownik Katedry Położnictwa i Ginekologii Uniwersytetu Jagiellońskiego i Kliniki Położnictwa (od 1907 roku)

Działalność poza uczelnią

  • Członek honorowy Towarzystwa Lekarskiego w Krakowie (od 1922 roku)

Wkład w medycynę

Jeden z twórców polskiej ginekologii. Prowadził pionierskie prace z zakresu embriologii, histologii i fizjologii narządu rodnego. Autor uznanego, dwutomowego podręcznika Ginekologja : podręcznik do użytku lekarzy i studentów. W 1928 roku otrzymał 100 mg radu w darze od Marii Skłodowskiej-Curie i jako pierwszy w Polsce zastosował rad w leczeniu nowotworów. Uznanie przyniosły mu także eksperymentalne i porównawcze próby ustalenia przyczyn oraz mechanizmu rozwoju ciąży bliźniaczej.

 

Prace Aleksandra Rosnera w zbiorach Biblioteki

Ważne dokonania

Zabiegał o poprawę kształcenia kadr lekarskich w zakresie ginekologii i położnictwa.

 

Prowadził wykłady publiczne dla kobiet propagujące wiedzę o zdrowiu seksualnym i poprawę higieny ciąży i porodu.

 

Ciekawostki

Prowadził wraz z żoną salon artystyczno-literacki – gościł u siebie literatów i malarzy np. Juliana Fałata czy Tadeusza Boya-Żeleńskiego. 

Odznaczenia

11 listopada 1937 roku pośmiertnie odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.

Upamiętnienie

Przypomnienie sylwetki i dorobku naukowego Profesora Aleksandra Rosnera podczas wystawy zatytułowanej „Człowiek nauki taki, jakim był” zbiega się ze 130. rocznicą uzyskania habilitacji (1895) oraz z 95. rocznica Jego śmierci (6 stycznia 1930).

Bibliografia

  1.  Złota księga Wydziału Lekarskiego, red. Jana Grochowski, Kraków 2000, s. 383-386.
  2.  Bystroń Eryk, Aleksander Rosner – naukowiec, lekarz, społecznik, Kraków, 1964. 
  3.  Ryszard W. Gryglewski, Aleksander Rosner, https://ruj.uj.edu.pl/server/api/core/bitstreams/9d0125ac-3c78-4eac-8182-ee11bc04fc7a/content (odczyt: 20.11.2025)
  4. Lista pamięci. Prof. Aleksander Rosner https://in-memoriam.uj.edu.pl/lista-pamieci?p_p_id=56_INSTANCE_iqXS3KIq9Mfb&p_p_lifecycle=0&p_p_state=normal&p_p_mode=view&p_p_col_id=column-3&p_p_col_pos=2&p_p_col_count=3&osoba=140284189 (odczyt: 20.11.2025).
  5. Aleksander Rosner https://pl.wikipedia.org/wiki/Aleksander_Rosner (odczyt: 20.11.2025).