Fryderyk Kazimierz Skobel (1806-1876)

Patologia, historia medycyny

Biografia

Fryderyk Kazimierz Skobel urodził się 23 listopada 1806 roku w Warszawie. Wykształcenie na poziomie średnim uzyskał w gimnazjum we Lwowie i tam również rozpoczął studia na Wydziale Filozoficznym, jako wymóg odbycia filozoficznego studium wstępnego. Kolejne kroki skierował do Wiednia, po czym, po wysłuchaniu jednego roku na Wydziale Lekarskim, przeniósł się na Uniwersytet Jagielloński. Tu w latach 1826-1830 odbył studia medyczne i ostatecznie 12 stycznia 1831 roku uzyskał stopień doktora medycyny i chirurgii.
Podczas powstania listopadowego, walczył jako lekarz batalionowy, a po jego upadku przekroczył granicę pruską i został internowany  w okolicach Elbląga. Przez dwa lata pełnił obowiązki lekarza domowego u Pawła Cieszkowskiego w majątku Stawiska, w powiecie węgrowskim. Jako lekarz dywizyjny brał również udział w powstaniu krakowskim (1846 r.).
W roku 1834 przystąpił do konkursu na stanowisko profesora patologii na Wydziale Lekarskim UJ, które objął po nominacji Senatu Wolnego Miasta Krakowa w dniu 10 kwietnia 1835 roku.
Fryderyk Skobel pełni liczne funkcje na Wydziale Lekarskim oraz w Uniwersytecie Jagiellońskim. Wielokrotnie wybierany był na dziekana. W roku akademickim 1869/70 objął z kolei stanowisko rektora UJ. Z racji pełnienia tej funkcji, Fryderyk Skobel zasiadał również jako poseł wirylista w Sejmie Krajowym we Lwowie.
Fryderyk Kazimierz Skobel był prekursorem stosowania w Polsce mikroskopu w badaniach farmakognostycznych. Zajmował się balneologią, stosowaniem wód leczniczych w różnych dolegliwościach. Wspólnie z Józefem Dietlem oraz Józefem Majerem przyczynił się do rozwoju uzdrowiska w Żegiestowie oraz założył Komisję Balneologiczną Towarzystwa Naukowego Krakowskiego, której był członkiem.

 

Dzięki swojej skrupulatności, uporządkował polskie słownictwo medyczne, co wyraziło się w wydaniu kilku słowników.


Zmarł 25 listopada 1876 roku w Krakowie. Został pochowany na cmentarzu Rakowickim (pas 49b, narożnik płd.-wsch., gr. rodz.).

Funkcje pełnione na uczelni

  • Kierownik Katedry Patologii i Terapii Ogólnej oraz Farmakodynamiki (od 1835 roku)
  • Dziekan Wydziału Lekarskiego UJ w latach 1843/44-1845/46 oraz ponownie w latach 1850/51-1855/56 oraz 1861/62 i 1871/72
  • Rektor UJ w roku akademickim 1869-70

Działalność poza uczelnią

Wkład w medycynę

W swojej pracy naukowej koncentrował się na zagadnieniach z dziedziny balneologii.

 

Wiele energii poświęcił sprawie uporządkowania polskiego słownictwa medycznego.

 

Prace Fryderyka Skobla w zbiorach Biblioteki

Ważne dokonania

Przykładał dużą wagę do nauczania historii medycyny na UJ, był autorem m. in pracy poświęconej życiu i działalności polskiego lekarza Fryderyka Hechla.
Razem z Józefem Majerem założył "Rocznik Wydziału Lekarskiego UJ", który ukazywał się w latach 1838-1846.
Był prekursorem stosowania mikroskopu na ziemiach polskich. Jako pierwszy, w 1862 roku, przedłożył Wydziałowi Lekarskiemu plany utworzenia szkoły weterynaryjnej.

 

Ciekawostki

Fryderyk Skobel był purystą językowym, dążył do ograniczenia używania obcych wyrazów w języku polskim.
 

Upamiętnienie

Przypomnienie sylwetki i dorobku naukowego Profesora Fryderyka Skobla podczas wystawy zatytułowanej „Człowiek nauki taki, jakim był” zbiega się ze 175. rocznica jego powołania na drugą kadencję w funkcji sekretarza Wydziału Lekarskiego (1850) oraz 155. rocznicą powołania na funkcję prorektora UJ (1870).

Bibliografia

  1. Gryglewski Ryszard, Historia medycyny jako przedmiot badań i nauczania w krakowskim środowisku uniwersyteckim w latach 1809-1914, Kraków 2015, s. 113-115.
  2. Uniwersytet Jagielloński : Złota Księga Wydziału Lekarskiego, red. Jan Grochowski, Kraków 2000, s. 111-114.
  3. Zarys historii nauczania medycyny w Polsce do roku 1939, wybrane zagadnienia, red. Andrzej Śródka, Kraków 2012, s. 295.
  4. Gajda Zdzisław, O Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2003, s. 68, 69, 70, 77.
  5. Gajda Zdzisław, Cracovia Medica, Kraków 2022, s. 139, 182-183, 185, 265, 282, 285-286.
  6. Żukowski Przemysław Marcin, Profesor Fryderyk Kazimierz Skobel  https://archiwum.uj.edu.pl/kartki-z-dziejow-uniwersytetu-jagiellonskiego/-/journal_content/56_INSTANCE_CFDNFa5dDa9S/1445705/135835531 (odczyt: 14.11.2025).
  7. Kronika Uniwersytetu Jagiellońskiego od r. 1864. do r. 1887. I oraz jego stanu dzisiejszego wraz z rzeczą o rektorach od czasów najdawniejszych. Kraków, 1887. https://rcin.org.pl/Content/30161/WA004_18332_U10403_Tarnowski-Kronika_oh.pdf (odczyt: 14.11.2025).