Władysław Reiss (1866-1916)

Dermatologia

Biografia

Ilustracja przedstawia uproszczoną mapę polityczną Europy sprzed I wojny światowej. Kilka czerwonych strzałek wychodzi z Krakowa, obrazując kierunki podróży naukowych prof. W. Reissa, rozchodzą się one w kilku kierunkach:
• w kierunku Wiednia
• w kierunku Berlina i Hamburga
• w kierunku Londynu
• w kierunku Paryża
• w kierunku Wrocławia.

Mapka podróży naukowych Władysława Reissa

Władysław Reiss urodził się 17 marca 1866 roku we Lwowie, gdzie w 1884 roku zdał egzamin dojrzałości. W październiku 1884 roku rozpoczął studia na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Jagiellońskiego i w 1890 roku otrzymał dyplom doktora wszech nauk lekarskich, po czym odbył staże w kilku znamienitych ośrodkach: w Wiedniu przez sześć miesięcy pełnił obowiązki lekarza w klinice lekarskiej prof. Otto Kahlera, następnie przez dwa lata w klinice dermatologicznej prof. Moritza Kaposiego. Przez kolejne pół roku kontynuował naukę w szpitalu św. Ludwika w Paryżu pod kierunkiem prof. Jeana Alfreda Fourniera oraz na oddziale doktora Ernesta Henriego Besniera. Po pobycie w Paryżu odwiedzał jeszcze kliniki chorób skórnych i wenerycznych w Londynie, Berlinie i Hamburgu. We Wrocławiu przez dwa miesiące pracował u wybitnego dermatologa prof. Alberta Neissera.

W 1893 roku opublikował pracę, która przyniosła mu uznanie: Przyczynek do patogenezy oparzenia (Beitrag zur Pathogenese der Verbrennung) – opracowaną na podstawie badań przeprowadzonych w Pathologisch-chemischen Laboratorium szpitala Rudolfstiftung w Wiedniu pod kierunkiem prof. Ernsta Freunda. Dowiódł w niej, że objawy wstrząsu występujące po oparzeniu wywołują produkty spalinowe substancji organicznych zawierające w swym składzie azot. Była to jedna z pierwszych systematycznych analiz patogenezy urazów oparzeniowych. W tym samym roku 1 października został asystentem w Klinice Chorób Skórnych i Wenerycznych UJ prowadzonej przez prof. Antoniego Rosnera.

Skan zawiera pierwszą stronę artykułu „Beitrag zur Pathogenese der Verbrennung” opublikowaną w czasopiśmie Archiv für Dermatologie und Syphilis w 1893 r. Na górze strony napis: Aus dem pathologisch-chemischen Laboratorium des Dr. E. Freund der k.k. Krankenanstal: „Rudolf-Stiftung”. Poniżej tytuł dużą czcionką: „Beitrag zur Pathogenese der Verbrennung” oraz autor Dr. Wladislaw Reiss. Małą czcionką: Hospitant an der dermatologischen Klinik des Prof. Kaposi in Wien.
Poniżej zaczyna się główny tekst artykułu o patogenezie urazów oparzeniowych.

Pierwsza strona pracy „Beitrag zur Pathogenese der Verbrennung”opublikowane w czasopiśmie "Archiv für Dermatologie und Syphilis", 1893.

W 1896 roku habilitował się na podstawie pracy Badania fizyologiczne i kliniczne nad przeziewem skóry prawidłowej i chorobowo zmienionej. (W tej publikacji podaje afiliację Klinika Dermatologiczna).

Obraz przedstawia stronę tytułową rozprawy habilitacyjnej dra Władysława Reissa.
U góry nagłówek:
Z zakładu fizjologicznego Prof. Cybulskiego i z kliniki dermatologicznej Prof. Rosnera w Krakowie. Poniżej tytuł główny (dużymi literami): Badania fizyologiczne i kliniczne nad przeziewem skóry prawidłowej i chorobowo zmienionej.
Mniejszym drukiem: Napisał Dr. Władysław Reiss Asystent Kliniki Dermatologicznej Uniw. Jagiell. Poniżej miejsce i rok wydania:
„Kraków. Nakładem autora.
Czcionkami drukarni Aleksandra Słomskiego.
1896.” Na samej górze, odręcznie napisana dedykacja piórem w języku polskim:
J. Wielmożnemu P. Prof. Pareńskiemu, Z wyrazami głębokiego poważania – Autor.

Rozprawa habilitacyjna. Egzemplarz z dedykacją dla prof. Stanisława Pareńskiego.

Obraz przedstawia stronę tytułową wykładu habilitacyjnego Władysława Reissa. Od góry dużą czcionką widoczny tytuł: O nerwicach skórnych. Poniżej mniejszym drukiem: Wykład habilitacyjny Dra Władysława Reissa miany 21. Maja 1896. Na dole: W Krakowie Drukarnia Uniwersytetu Jagiellońskiego pod zarządem A.M. Kosterkiewicza 1896.

Strona tytułowa wykładu habilitacyjnego Władysława Reissa.

W tym samym roku po nagłej śmierci prof. Rosnera został mianowany kierownikiem kliniki. Tytuł profesora zwyczajnego przyznano mu w 1904 roku. Do obowiązków profesora należało - poza kierownictwem kliniki - prowadzenie wykładów dla studentów w wymiarze co najmniej 5 godzin tygodniowo. W liście do żony w 1896 roku pisał:

„Wykładam już jak stary profesor – tremy już ani śladu, zdaje mi się, że już rok cały do tego przywykłem. Ten stan przejściowy trwał u mnie bardzo krótko. Mam bardzo pilnych słuchaczów, nie opuszczają godzin. Prawdopodobnie zapiszą się jeszcze dwie panny, jedna z Bułgaryi, a druga z Genewy (…) Nie wiem, czy senat zezwoli, bo tu niechętnie widzą, aby panie słuchały innych przedmiotów prócz farmacyi i bakteriologii. Ja nie będę miał nic przeciwko temu..”.

Znakomity dydaktyk - obdarzony darem słowa prof. Reiss znany był z niezwykłej sumienności w przygotowywaniu wykładów, w których referował także najnowsze doniesienia z zagranicznych publikacji.

Zmarł nagle 29 lipca 1916 roku, spoczął na cmentarzu Rakowickim, pas 61, płd., gr. 6, gr. rodz.

Funkcje pełnione na Uniwersytecie Jagiellońskim

Dziekan Wydziału Lekarskiego UJ w roku akademickim 1911/1912
Kierownik Katedry i Kliniki Chorób Wenerycznych UJ (1896-1916)
Delegat Kolegium Profesorów Wydziału Lekarskiego do Senatu Akademickiego w latach akademickich 1903/4, 1904/5 i 1905/6

Działalność poza uczelnią

Założyciel w 1901 roku i długoletni prezes Krakowskiego Towarzystwa Dermatologicznego

Wkład w medycynę

Stworzył podwaliny do rozwoju krakowskiej szkoły dermatologicznej opartej na podstawach histopatologii.

Obraz przedstawia kolorową ilustrację z publikacji prof. W. Reissa „Ueber spontane multiple Keloide” opublikowanej w periodyku Archiv für Dermatologie und Syphilis Bd. LVI 1901.
Na ilustracji widać przednią część tułowia i części ramion oraz brzucha dorosłej osoby, pokrytych licznymi wyniosłymi, czerwonawymi guzowatymi zmianami skórnymi o różnym rozmiarze – typowymi dla keloidów. Zmiany rozmieszczone są symetrycznie po obu stronach torsu i na ramionach, niektóre większe i bardziej wyraźne. Chory ma na biodrach fałdy materiału – wygląda to jak luźno zawiązana tkanina lub bielizna.
W górnej części strony widnieje nagłówek: Archiv f. Dermatologie u. Syphilis Band LVI. TAF. XVI.
Pod ilustracją znajduje się podpis „Reiss: Über spontane multiple Keloide.”

Ilustracja z publikacji "Ueber spontane multiple Keloide" opublikowanej w czasopiśmie "Archiv für Dermatologie und Syphilis", Bd. LVI 1901.

Rysunki przedstawiające obrazy mikroskopowe: histologiczny przekrój przez keloid i przekrój przez całą grubość skóry z obecnością keloidu.

Autor wielu nowatorskich publikacji naukowych. Jako jeden z pierwszych opublikował na przykład opis kliniczny rzadkiej, przewlekłej postaci mastocytozy (urticaria pigmentosa perstans).

Poniżej znajduje się rozszerzony opis ilustracji z publikacji Władysława Reissa „Über Urticaria pigmentosa perstans” (Hamburg, 1903).
Plansza zawiera dwa rysunki opisane jako „Fig. 1” (u góry) i „Fig. 2” (niżej) – umieszczone na jasnym papierze.
Nad rysunkami widoczne są nagłówki: Monatshefte f. prakt. Dermatologie XXXVII. Band oraz Tafel I.
Na dole strony drobnym drukiem: nazwisko Reiss, wydawnictwo Verlag von Leopold Voss in Hamburg (und Leipzig), oraz litografia: Lith. Anst. Julius Klinkhardt, Leipzig.
Rysunek górny przedstawia schemat mikroskopowy górnej warstwy skóry – cienka warstwa naskórka i powierzchniowa skóra właściwa. Naskórek koloru niebieskiego, oddzielony od warstwy podskórnej bardzo delikatnymi pasmami włóknistymi lub płynowymi. Warstwy skóry właściwej przedstawione jako niemal jednolita, delikatna tekstura o drobnych punkcikach i falach koloru różowego.
Rysunek dolny znacznie większy przedstawia bardziej zaawansowaną formę chorobową.
U góry gęstsza warstwa kolczystego i ziarnistego naskórka w kolorze granatowo-niebieskim, z widocznym ciemniejszym paskiem rogowej warstwy (mniej regularnie falującej).
Poniżej obszar skóry właściwej w odcieniach łososiowo-czerwonych z intensywnymi plamkami i mniejszymi skupiskami punktów – to prawdopodobnie mastocyty (komórki tuczne) rozproszone wśród tkanki.
Dodatkowo w dolnej części widoczne spiralne lub kuliste formy – mogą to być przekroje struktur gruczołów lub skupisk komórkowych.
Cały rysunek wykonany z dużą precyzją i artystyczną dbałością o różnorodność strukturalną.

Ilustracja z publikacji „Über Urticaria pigmentosa perstans” (Hamburg, 1903) - przewlekła postać pokrzywki barwnikowej we wczesnej i zaawansowanej postaci.

Obraz przedstawia dwa szczegółowe rysunki mikroskopowe (Fig. 3 i Fig. 4) z pracy W. Reissa „Über Urticaria pigmentosa perstans” (Hamburg 1903)
Rysunek oznaczony jako Fig. 3 przedstawia
fragment skóry wraz z włosem wyrastającym z mieszka włosowego (tzw. cebulką).
Na samej górze widoczna jest cienka warstwa naskórka w postaci zwartego, ciemnego układu komórek, ułożonych warstwowo.
Pod naskórkiem znajdują się struktury skóry właściwej. W środku i nieco poniżej przebija się owalna struktura mieszek włosowy.
Całość jest narysowana odcieniami niebieskiego, struktury tła i przestrzenie międzykomórkowe są jasnoniebieskie, a komórki i jądra silniej nasycone barwą.
Rysunek oznaczony jako Fig. 4 przedstawia komórki tuczne (mastocyty) uwidocznione dzięki metodzie immersji i barwieniu błękitem metylenowym.
Komórki rozmieszczone są nieregularnie, w grupach lub luźnych skupiskach, na tle drobnego, jasnego tła.
Każda komórka ma charakterystyczny owalny lub spłaszczony kształt z gęstym, ziarnistym wypełnieniem – w wielu z nich widać wyraźne, grudkowate ziarna, zaznaczone ciemniejszym niebieskim lub czerwonawym tonem. Niektóre komórki mają wyraźne jądro. Część ma kształt serca lub łezki.
Barwienie sprawia, że ziarnistości dają czerwony punktowy akcent na tle jasnoniebieskiej cytoplazmy.
Komórki są różnej wielkości – od drobnych po większe z dużą ilością ziaren.

Ilustracja z publikacji „Über Urticaria pigmentosa perstans” (Hamburg, 1903).

Według opisu autora:
„Fig. 3. Cebulka włosa i naczynia krwionośne. Silne powiększenie. Barwienie błękitem metylenowym i eterem glicerynowym.
Fig. 4. Mastocyty. Metoda immersji. Barwienie błękitem metylenowym i eterem glicerynowym.”

W pracy badawczej wiele miejsca poświęcił wenerologii. Wbrew stanowisku autorytetów wykazał, że kiła, którą zaraziła się ciężarna może przenieść się na płód na każdym etapie ciąży. Zwracał uwagę na możliwość błędów diagnostycznych w kile o rzadkim umiejscowieniu, poza narządami płciowymi i w konsekwencji na możliwość szerzenia się choroby i jej następstwa społeczne. Poszukiwał nowych leków w leczeniu kiły na bazie rtęci.

Skan przedstawia stronę tytułową pracy w języku niemieckim autorstwa Prof. Władysława Reissa. Na górze znajduje się duży, pogrubiony tytuł „Ueber die Haltbarkeit des Begriffes „primäre Syphilis“ als rein locale Affection”, a pod nim autor i miejsce: „Prof. Dr. Wladisław Reiss (Krakau)”.
Powyżej tytułu, na górnym marginesie, widoczny jest odręczny wpis dedykacji: „J. Wielm. Prof. Jakubowskiemu od Autora” (pisane kursywą). Po prawej stronie, nieco poniżej podpisu, widnieje pieczęć z napisem „MUZEUM HISTORYCZNE MEDYCYNY POLSKIEJ” – wskazująca, że egzemplarz znajdował się kiedyś w kolekcji muzealnej. Niżej rozpoczyna się fragment tekstu rozprawy, w którym autor kwestionuje pojęcie, że pierwotna kiła jest wyłącznie chorobą miejscową.

Praca z zakresu etiopatogenezy kiły z dedykacją autora dla prof. M. L. Jakubowskiego.

Praca kazuistyczna opisująca przypadki rzadkiej lokalizacji początkowych objawów kiły. Egzemplarz z dedykacją autora dla prof. M. L. Jakubowskiego: „J. Wielmożnemu Panu Prof. Jakubowskiemu od autora”.

Prowadził obserwacje związane z zabiegami mającymi na celu mechaniczne rozszerzenie cewki moczowej zwężonej w przebiegu rzeżączki.

Strona tytułowa pracy „Przyczynek do leczenia zwężeń cewki moczowej zapomocą elektrolizy”. 1905 r.

Obraz przedstawia ilustrację w pracy „Przyczynek do leczenia zwężeń cewki moczowej zapomocą elektrolizy”.
Na stronie widoczne są dwa czarno-białe rysunki przedstawiające instrumenty używane w procedurze leczenia zwężeń cewki moczowej przy pomocy prądu elektrycznego:
Z lewej strony widać dłuższy instrument:
długi, pionowy pręt zakończony od góry charakterystyczną pętlą lub uchwytem w kształcie gruszki — wygląda jak rączka lub izolowana część uchwytu elektrody.
Od dołu biegnie giętka, cienka rurka, która zakończona jest na samym dole rurki zakrzywioną końcówką — ta część przypomina cewnikowy drucik albo sondę zakończoną małym haczykiem lub zakrzywionym końcem do przeprowadzenia przez zwężone miejsce.
Prawy rysunek obrazuje krótszy instrument.
Bardzo podobna konstrukcja do lewego, ale bez długiej linki czy przewodu i z prostym zakończeniem.

Ilustracja w pracy „Przyczynek do leczenia zwężeń cewki moczowej zapomocą elektrolizy”. Kraków 1905.

„Jako elektrody ujemnej(czynnej) używałem wyłącznie zmodyfikowanej elektrody Langa i to w formie dwojakiej, t. j. krótkiej i zarazem prostej dla zwężeń, umiejscowionych w przednim odcinku części jamistej, lub długiej z prawidłową krzywizną dla zwężeń zajmujących odleglejsze partyje cewki”

Zajął stanowisko w sporze o odróżnienie łupieżu czerwonego mieszkowego i liszaja płaskiego (O stosunku Lichen Ruber do Pityriasis Robra Pilaris (Divergie) - przedstawił własne wyniki badań histopatologicznych, opisał różnice w przebiegu klinicznym, leczeniu i rokowaniu i zgodził się z autorami francuskimi, by traktować te jednostki chorobowe jako zupełnie oddzielne.

Skan przedstawia stronę tytułowa publikacji prof. Reissa.
Na środku strony widoczny jest tytuł dzieła: „O STOSUNKU LICHEN RUBER do PITYRIASIS RUBRA PILARIS (Divergie)” – zapisany dużą, wyraźną czcionką.
Pod tytułem znajduje się informacja: Napisał Dr. Władysław Reiss, podpisany jako asystent kliniki dermatologicznej Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Na dole strony: miejsce wydania i wydawnictwo – W Krakowie, Drukarnia Uniwersytetu Jagiellońskiego pod zarządem A. M. Kosterkiewicza, 1895.
Pomiędzy środkową i dolną częścią strony – dekoracyjna ornamentowa linia zdobnicza.
Po prawej stronie, mniej więcej na środku wysokości kartki, znajduje się fioletowa pieczątka: herb miasta Krakowa, napis: „Zakład Historji Medycznej U. M. Jagiell. w Krakowie”.

Okładka pracy "O stósunku Lichen Ruber do Pityriasis Rubra Pilaris (Divergie)". Kraków 1895

„Siedm przypadków tej choroby, które obserwowałem w Paryżu, jakoteż liczne preparaty histologiczne, które porównywałem z preparatami z lichen exudativus, przekonały mię aż nadto, że mamy tu do czynienia z dwoma zupełnie od siebie różnemi chorobami skórnemi, które tak w przebiegu klinicznym, jakoteż pod względem swej patogenezy nie mają ze sobą nic wspólnego.”

Inne pola badawcze Reissa to fizjologia skóry i rozwój naskórka w życiu płodowym organizmu. Jego badania potwierdziły przypuszczenia, że skóra nie jest organem tylko ochronnym. We współpracy z prof. Cybulskim z Zakładu Fizjologii skonstruował higroskop własnego pomysłu.

Obraz przedstawia okładkę publikacji “Recherches physiologiques sur la perspiration insensible de la peau” z 1898 r. prof. Reissa. Na górze pismem odręcznym napisano dedykację: „J. Wielmożnemu P. Prof. Jakubowskiemu z wyrazami głębokiego poważania – Autor”.
Poniżej, wyrównane do lewej, widnieją czarne, drukowane napisy w języku francuskim: „Annales de Dermatologie et de Syphiligraphie”.
Niżej, na środku strony, dużymi literami napis „EXTRAIT”.
W dolnym prawym rogu znajduje się informacja o wydawcy: „MASSON ET Cie, Éditeurs, 120, boulevard Saint-Germain, Paris.”

Okładka odbitki “Recherches physiologiques sur la perspiration insensible de la peau”. Annales de Dermatologie et de Syphiligraphie, 1898 T. IX.

Egzemplarz z dedykacją autora dla prof. Macieja Leona Jakubowskiego.

Strona tytułowa publikacji „O rozwoju naskórka w pierwszych miesiącach życia płodowego, ze szczególnem uwzględnieniem warstwy Malpighiego” z odręczną dedykacją dla prof. Antoniego Rosnera: „Kochanemu Koledze A. Rosnerowi z serdecznem pozdrowieniem Autora”.

Na ilustracji znajduje się rozkładana dwustronicowa plansza przedstawiająca różne przekroje histologiczne – fragmenty tkanek w powiększeniu mikroskopowym. Całość zajmuje całą rozpiętość rozłożonej książki lub atlasu medycznego. Układ składa się z czterech rzędów i czterech kolumn, czyli łącznie 16 obrazów mikroskopowych
Każdy rysunek to przekrój warstw komórek – rysunki stylizowane, w odcieniach różnego nasycenia – beżowo brązowych i łososiowo czerwonych tonów. Widać regularne układy komórek - warstwy o różnej gęstości i strukturze, czasem z widocznymi wypukłościami, zagłębieniami, a także włóknistymi strukturami (np. pasma w dolnych partiach). Każdy obraz jest opisany numerem (w dolnej części rysunku).
Komórki są przedstawione jako wielościenne kształty – zwykle owalne lub wielokątne – z wyraźnymi jądrami. Niektóre modele przedstawiają warstwy nabłonkowe z komórkami gładko poukładanymi, inne pokazują bardziej pofałdowaną strukturę z wypustkami i fałdami, przypominając narastającą brodawkę lub zagłębienie.
Całość wygląda jak stara litografia edukacyjna z XIX–XX w., zawierająca ręcznie kolorowane fragmenty.
Tematem opracowania jest rozwój naskórka embrionalny i u płodu donoszonego, a szczególną uwagę autor poświęca warstwie Malpighiego — czyli połączonej warstwie podstawnej i kolczystej, będącej miejscem intensywnych podziałów komórkowych.

Tablica z pracy „O rozwoju naskórka w pierwszych miesiącach życia płodowego ze szczególnem uwzględnieniem warstwy Malpighiego”.

Praca Reissa była pionierskim polskim opracowaniem procesu rozwoju naskórka — łączyła merytoryczną treść z artystyczną prezentacją, typową dla ówczesnych atlasów obrazów mikroskopowych.

Skan strony tekstowej, bez ilustracji – zawiera sekcję objaśnień do tablicy histologicznej zatytułowaną „Objaśnienie tablicy”.
Tytuł rozdziału umieszczony jest na górze: „O rozwoju naskórka”, strona oznaczona numerem „23” w prawym górnym rogu, a w lewym górnym „[159]” (źródło wewnętrznej numeracji). Objaśnienie tablicy:
Poniżej wymieniono opis 15 ilustracji (Fig. 1–15), przedstawiających histologiczne przekroje naskórka w kolejnych miesiącach życia płodowego.
Przykładowe szczegóły:
• Fig. 1 – pierwszy miesiąc ciąży; płód długości 4 mm; preparat przekrojowy Seibert V, Comp. Oc. 4.
• Fig. 6 i 7 – czwarty miesiąc; płód około 17 cm, 135 g, fragment z dłoni.
• Fig. 10 i 11 – szósty miesiąc; płód 28 cm, 270 g, fragmenty z głowy i przedramienia.
• Fig. 14 – ósmy miesiąc; płód 42 cm, 1300 g, skóra z ręki.
• Fig. 15 – dziewiąty miesiąc, dziecko donoszone; fragment pectoralis (klatki piersiowej), Seibert III, okul. 0.

Opis łączy metodykę histologiczną z danymi anatomiczno embriologicznymi.

Objaśnienie tablicy z pracy „O rozwoju naskórka w pierwszych miesiącach życia płodowego ze szczególnem uwzględnieniem warstwy Malpighiego”.

Prace Władysława Reissa w zbiorach Biblioteki

Ważne dokonania

„Dzięki ustawicznej pracy nad sobą, dzięki cierpliwości i zdobytej wiedzy stworzył z kliniki dermatologicznej krakowskiej prawdziwy zakład naukowy, mimo że warunki lokalowe bynajmniej temu nie sprzyjały” (I. Gołebiowska)

Po objęciu stanowiska kierownika kliniki dermatologicznej po śmierci prof. Antoniego Rosnera w 1896 roku - prof. Reiss usilnie zabiegał o poprawę fatalnych warunków lokalowych i wyposażenie kliniki: nowy mikroskop, zwierzęta doświadczalne, literaturę naukową. Po jego kilkuletnich staraniach w 1910 roku klinikę podłączono do sieci elektrycznej, niezbędnej do leczenia przy użyciu promieniami Roentgena i lampy Finsena stosowanej w terapii gruźlicy. Niestrudzenie szukał możliwości budowy nowego gmachu. Rząd w Wiedniu nie był jednak skory do finansowania budowy, choć różne środowiska próbowały wywierać nacisk na władze. W gazecie Naprzód (1904, nr 356, W obronie Uniwersytetu Jagiellońskiego, autor Daszyński i tow.) czytamy:

„Bezowocność wszystkich starań akademickich senatów i poszczególnych profesorów przekonała studentów, że muszą sami wystąpić w obronie swych interesów. Na zgromadzeniach studenckich w Krakowie postawiono następujące żądania jako najpilniejsze: utworzenie psychiatrycznej kliniki (z psychiatryi wprawdzie się egzaminuje, ale się jej nie uczy), budynek dermatologicznej i laryngologicznej kliniki i przywrócenie katedry historyi medycyny.”

Starania prof. Reissa popierane przez środowisko, Wydział Lekarski, Senat i Polaków na stanowiskach w rządzie austriackim sprawiły, że wydano w końcu zgodę na budowę kliniki na placu Wilkoszewskich (dziś ul. Kopernika). Wybuch wojny w 1914 roku uniemożliwił jednak realizację tych planów. Profesor zmarł w 1916 roku nie doczekawszy efektów swych wieloletnich starań.
Organizował kursy dokształcające dla lekarzy spoza Krakowa.

Ilustracja z czasopisma "Przegląd Lekarski" z zamieszonym „Programem kursów dla lekarzy”.

Aktywizował środowisko dermatologów, w 1901 roku z inicjatywy prof. Reissa powstało Krakowskie Towarzystwo Dermatologiczne, które było pierwszą lokalną strukturą skupiającą dermatologów na ziemiach polskich i zarazem krokiem w kierunku utworzenia Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego w 1920 roku.

Ciekawostki

Interesował się malarstwem i literaturą piękną. Przyjaźnił się z wybitnym malarzami. Wraz z żoną rezerwowali lożę w teatrze na cały rok. Lubił życie towarzyskie, chętnie grywał w bilard. Jako naukowiec dociekliwy. Kiedy w 1909 roku wdrożono nowy środek do leczenia kiły - salwarsan nazwany preparatem 606, prof. Reiss i prof. Krzyształowicz niezwłocznie przystąpili do badań klinicznych tego leku, nie podzielając ostatecznie entuzjazmu wyrażonego w krakowskiej piosence:

Cześć nauce cześć
Wiwat 606
Niech nam żyje nasza Filis
Nic nie zrobi nam syfilis
Cześć nauce cześć
Wiwat 606.

Wyniki badań opublikowano w 1911 roku w nr 7-8 Przeglądu Lekarskiego w pracy O znaczeniu leczniczem arsenobenzolu (606).

Obraz przedstawia pierwszą stronę artykułu z Przeglądu Lekarskiego 1911 nr 7-8.
U góry nagłówek:
Z kliniki dermatologicznej Uniw. Jagiell.
Poniżej tytuł artykułu:
O znaczeniu leczniczem arsenobenzolu (606).
Następnie wymieniono autorów:
Prof. Dr Wład. Reiss i Dr Fr. Krzysztalowicz. Tekst główny zaczyna się od opisu zastosowania preparatu Ehrlicha (czyli salwarsanu) w leczeniu 74 pacjentów w klinice dermatologicznej. Opisano:
• Praktykę zatrzymywania pacjentów w klinice aż do całkowitego ustąpienia objawów.
• Systematyczne kontrole i obserwacje.
• Szczegółową procedurę sporządzania roztworu leku – zawarto dokładne ilości składników: np. 1 cm³ etanolu, 10–20 kropli ługu sodowego, 3–4 cm³ soli fizjologicznej.
• Lek wstrzykiwano pacjentom strzykawką marki „Record”.

Pierwsza strona pracy "O znaczeniu leczniczem arsenobenzolu (606)".

Upamiętnienie

Popiersie prof. Reissa wyrzeźbił kolega - lekarz okulista i utalentowany rzeźbiarz - Karol Brudzewski, po śmierci profesora rzeźba została umieszczona w Klinice Dermatologicznej.

Przypomnienie sylwetki i dorobku naukowego Profesora Władysława Reiss’a podczas wystawy zatytułowanej „Człowiek nauki taki, jakim był” zbiega się ze 135. rocznicą uzyskania przez profesora tytułu doktora wszech nauk medycznych (1890).

Bibliografia

Błaszczyk-Kostanecka Maria, Dermatologia i wenerologia, (w:) Dzieje medycyny w Polsce, T. 1, Od czasów najdawniejszych do roku 1914, red. Wojciech Noszczyk, Warszawa 2017, s. 397-405.
Brzozowski Stanisław Marian, Władysław Reiss (1866-1916), w: Polski Słownik Biograficzny, Warszawa 1988, T.31, s.37-38.
Gajda Zdzisław, O ulicy Kopernika w szczególności, o Wesołej w ogólności : prawie wszystko, Kraków 2012.
Gołębiowska Irena, Dzieje kliniki dermatologicznej Uniwersytetu Jagiellońskiego (1862–1918), „Archiwum Historii Medycyny”, 1958, nr 21, s.79-120.
Gryglewski Ryszard W., Dermatologia, https://wl.cm.uj.edu.pl/wydzial/historia/dermatologia/ (odczyt: 06.08.2025)
Gryglewski Ryszard W., Władysław Reiss (1866-1916), (w:) Kliniki i zakłady teoretyczne : Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego w krakowskiej dzielnicy Wesoła : gmachy i ludzie, red. Piotr Franaszek. Kraków 2016, s.169-170.
In memoriam https://in-memoriam.uj.edu.pl (odczyt: 06.08.2025)
Lejman Kazimierz, Zarys dziejów Kliniki Dermatologicznej Uniwersytetu Jagiellońskiego i Akademii Medycznej w Krakowie, (w:) Sześćsetlecie medycyny krakowskiej. T.2, Historia katedr: w sześćsetlecie Uniwersytetu Jagiellońskiego. Kraków 1964, s. 445-470.
Przybyszewska Maria, Profesorowie Uniwersytetu Jagiellońskiego: Władysław Chłopicki i Władysław Reiss oraz ich powiązania rodowe, czyli o Krupniczej nieco inaczej. Kraków 2021.
Staszek Dariusz, Dzieje i rozwój Kliniki Dermatologii Uniwersytetu Jagiellońskiego w latach 1871-1950 : praca doktorska, Uniwersytet Medyczny Wydział Wojskowo-Lekarski, Zakład Historii Medycyny, Farmacji i Medycyny Wojskowej w Łodzi. Łódź 2013.